महाराष्ट्रातील हरभरा उत्पादनामध्ये फुले विक्रम (Phule vikram) वाणाला विशेष स्थान आहे. 2016 साली महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी येथे विकसित झालेला हा वाण जिरायती, बागायती, आणि उशिरा पेरणीसाठी योग्य आहे. याची खासियत म्हणजे उंच वाढ, यामुळे हार्वेस्टरने काढणी करणे सोपे होते आणि मर रोगाला प्रतिकारक्षम आहे.

फुले विक्रम हरभरा लागवड महाराष्ट्रात | Phule vikram harbhara lagwad –

महाराष्ट्रातील प्रमुख हरभरा लागवड करणारे जिल्हे म्हणजे अकोला, बुलढाणा, अमरावती, सोलापूर, लातूर आणि औरंगाबाद आहेत. फुले विक्रम हरभरा वाण रब्बी हंगामात पेरले जाते, जेव्हा ऑक्टोबरच्या शेवटच्या आठवड्यापासून नोव्हेंबरच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत पेरणी केली जाते. हा वाण जिरायती, बागायती आणि उशिरा पेरणीसाठीही योग्य आहे.

फुले विक्रम हरभरा पेरणीची पद्धत:

1. पेरणीचा हंगाम: रब्बी हंगाम
2. पेरणीचे अंतर:
👉ओळीतील अंतर: 18-24 इंच (45-60 सें.मी.)
👉दोन रोपांमधील अंतर: 10 सें.मी.
3. पेरणीची पद्धत: ओळी पद्धत
4. बीजप्रक्रिया: बियाण्यांना बाविस्टीन किंवा थियामेथोक्समसारख्या बुरशीनाशकाने बीजप्रक्रिया करणे आवश्यक आहे.

फुले विक्रम वाणाचे फायदे | Phule vikram benefits –

1. उत्पादन क्षमता: कोरडवाहू, बागायती, आणि उशिरा पेरणीसाठी योग्य.
2. रोग प्रतिकार: मर रोग प्रतिकारक्षम, ज्या भागात मर रोगाची समस्या आहे तिथे या वाणाचा फायदा होतो.
3. काढणीस सुलभता: उंच वाढ असल्यामुळे हार्वेस्टरने काढणी करणे सोपे होते, यामुळे वेळ आणि श्रम कमी लागतात.

वर्ग	वैशिष्ट्ये
वाणाचे नाव	फुले विक्रम
प्रसारित वर्ष	2016
विकसन संस्था	महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी
कालावधी	100-110 दिवस
उत्पादन क्षमता	कोरडवाहू: 6.5 क्विंटल/एकर
	बागायती: 9 क्विंटल/एकर
	उशिरा पेरणी: 8.5 क्विंटल/एकर
मर रोग प्रतिकार	होय
बियाणे प्रमाण	25-30 किग्रॅ/एकर
बियाण्याचे प्रकार	मध्यम आकाराचे पिवळसर तपकिरी दाणे

फुले विक्रम वाणाचे बाजारातील महत्त्व –

1. फुले विक्रम वाणाची बाजारात मोठी मागणी आहे.
2. विशेषतः उच्च उत्पादन क्षमता आणि मर रोग प्रतिकारक्षमतेमुळे.
3. फुले विक्रम हरभरा वाणाची किंमत अंदाजे 90 रुपये/किलो आहे.
4. फुले विक्रम चणा वाणाची मागणी सतत वाढत आहे .
5. कारण यामुळे चांगले उत्पादन मिळते आणि शेतकऱ्यांना अधिक नफा मिळतो.
6. Phule Vikram chana seeds ची किंमत विविध बाजारांमध्ये वेगळी असू शकते, परंतु याची मागणी जास्त असते.

(संपर्क: शेतीमध्ये आवश्यक सर्व कृषि औषधांची माहिती वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा ——-> कृषि औषधे)

निष्कर्ष

फुले विक्रम (Phule vikram) हा हरभऱ्याचा अत्यंत उपयुक्त आणि लोकप्रिय वाण आहे, जो महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर घेतला जातो. हा वाण मर रोगास प्रतिकारक्षम असून, त्याची वाढ उंच असल्यामुळे हार्वेस्टरद्वारे काढणीसाठी योग्य आहे. कोरडवाहू, बागायती, तसेच उशिरा पेरणीसाठी उपयुक्त असलेल्या या वाणाने शेतकऱ्यांना अधिक उत्पादन देण्याची क्षमता सिद्ध केली आहे. याशिवाय, फुले विक्रम वाणाचे बियाणे तुलनेने स्वस्त आणि उच्च दर्जाचे असल्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये याची मागणी वाढली आहे.

योग्य पद्धतीने आणि वेळेवर पेरणी केल्यास हा वाण अधिक उत्पन्न देण्यास सक्षम आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होते. (फुले विक्रम हरभरा) वाणाचा वापर करून शेतकरी आपल्या शेतीत आर्थिक फायदा मिळवू शकतात.

सतत विचारले जाणारे प्रश्न | People also ask –

1. फुले विक्रम हरभरा वाण कधी विकसित झाला?
उत्तर: फुले विक्रम हरभरा वाण 2016 साली महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी येथे विकसित झाला.

2. फुले विक्रम वाण कोणत्या भागात जास्त पिकवले जाते?
उत्तर: फुले विक्रम वाण महाराष्ट्रातील अकोला, बुलढाणा, अमरावती, सोलापूर, लातूर आणि औरंगाबाद या जिल्ह्यांमध्ये जास्त पिकवले जाते.

3. फुले विक्रम वाणाचे उत्पादन किती आहे?
उत्तर: कोरडवाहू क्षेत्रात 6.5 क्विंटल/एकर, बागायती क्षेत्रात 9 क्विंटल/एकर, आणि उशिरा पेरणीसाठी 8.5 क्विंटल/एकर उत्पादन क्षमता आहे.

4. फुले विक्रम वाण मर रोगास प्रतिकारक्षम आहे का?
उत्तर: होय, फुले विक्रम हरभरा वाण मर रोगास प्रतिकारक्षम आहे.

5. फुले विक्रम वाणाचे बियाण्यांची किंमत किती आहे?
उत्तर: फुले विक्रम वाणाचे बियाणे साधारणतः 90 रुपये/किलो या किमतीला उपलब्ध आहेत, परंतु किंमत बाजारानुसार बदलू शकते.

लेखक: Krushi Doctor Suryakant
संपर्क: contact@krushidctor.com