शेतकरी मित्रांनो नमस्कार, मी कृषि डॉक्टर सूर्यकांत. आपल्या सर्वांचे सहर्ष स्वागत करतो Krushi Doctor या शेती निगडीत माहिती देणाऱ्या वेबसाइट वरती. आजच्या लेखामध्ये आपण पाहणार आहोत ऊस पिकातील संपूर्ण खत व्यवस्थापन (sugarcane fertilizer schedule). तुम्ही जर एक ऊस उत्पादक शेतकरी असाल तर नक्कीच हा लेख तुमच्यासाठी खूप महत्वाचा आहे. माझी तुम्हाला एक विनंती आहे की लेख पूर्ण वाचा आणि माहिती आवडली तर हा लेख तुमच्या इतर शेतकरी ग्रुप मध्ये शेयर नक्की करा. चला तर सुरू करुयात…

ऊस पिकातील सेंद्रिय खतांचा वापर –

क्रमांक	खताचा प्रकार	एकरी वापराची मात्रा
1	शेणखत	3 ते 4 ट्रॉली
2	कोंपोस्ट खत	4 ते 5 टन
3	जोर खते	पेंड, मासाचे खत, रक्ताचे खत, हाडाचे खत व मासोळी खत यांचा वापर करावा.
4	प्रेसमड केक	4 ते 5 टन
5	हिरवळीचे खत	ताग, र्धेचा, चवळी व ग्लिरीसीडीया इत्यादि हिरवळीची पिके फुलोरा अवस्थेमध्ये आल्यानंतर जमिनीत गाडावीत.
6	गांडूळ खत	1 ते 2 टन

टीप – वरीलपैकी कोणत्याही एका सेंद्रिय खताचा वापर हा जमीन तयार करताना रोटावेटर फिरवण्याआधी करावा. सेंद्रिय खत चांगल्या प्रकारे जमिनीमध्ये मिसळून मगच ऊसाची लागवड करावी.

शेती निगडीत सर्व माहिती विडियो स्वरूपात पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा – कृषि डॉक्टर यूट्यूब चॅनल

ऊस पिकातील रासायनिक खतांचा वापर | sugarcane fertilizer schedule –

अ) आडसाली –

खत देण्याची वेळ	नत्र (किलो/एकर)	स्पुरद (किलो/एकर)	पालाश (किलो/एकर)
लागवड करताना	16	34	34
लागवडीनंतर 2 महिन्यांनी	64	–	–
लागवडीनंतर 3 महिन्यांनी	16	–	–
मोठ्या बांधणीच्या वेळी	64	34	34

ब) पूर्वहंगामी –

खत देण्याची वेळ	नत्र (किलो/एकर)	स्पुरद (किलो/एकर)	पालाश (किलो/एकर)
लागवड करताना	13.6	34	34
लागवडीनंतर 2 महिन्यांनी	54	–	–
लागवडीनंतर 3 महिन्यांनी	14	–	–
मोठ्या बांधणीच्या वेळी	54	34	34

क) सुरु –

खत देण्याची वेळ	नत्र (किलो/एकर)	स्पुरद (किलो/एकर)	पालाश (किलो/एकर)
लागवड करताना	10	24	24
लागवडीनंतर 2 महिन्यांनी	40	–	–
लागवडीनंतर 3 महिन्यांनी	10	–	–
मोठ्या बांधणीच्या वेळी	40	23	23

ऊस पिकातील सूक्ष्मअन्नद्रव्यांचा वापर –

क्रमांक	खताचे नाव	डोस (किलो/एकर)
1	झिंक सल्फेट	8
2	फेरस सल्फेट	10
3	मंँगेनीज सल्फेट	10
4	बोरॅक्स सल्फेट	2
5	कॉपर सल्फेट	1
6	सोडियम मॉलीबडेनम	1

ऊस पिकातील जिवाणूचा वापर –

क्रमांक	जिवाणूचे नाव आणि डोस (एकर)	वापराची विधी
1	अॅझोटोबॅक्टर 4 किलो + पीएसबी 4 किलो	जमीन तयार करताना सेंद्रिय खतासोबत वापरा
2	अॅझोटोबॅक्टर अधिक अॅझोस्पीरीलम अधिक अॅसेटोबॅक्टर अधिक पीएसबी – प्रत्येकी १.२५ किलो	बेणे प्रक्रिया करावी.

वरील सर्व खते वापरताना घ्यावयाची काळजी | Precautions of sugarcane fertilizer schedule –

1. सर्व खते वापरण्यापूर्वी एकदा जमिनीचे माती परीक्षण नक्की करावे.
2. जर तुमच्याकडे ड्रीप असेल तर वरील मात्रा आणखीन कमी करून त्या ड्रीप वाटे देण्याचा प्रयत्न करावा.
3. कारण तुम्ही ऊस पिकाला जेवढ्या विभागून मात्रा द्याल तेवढ्या चांगल्या.
4. बेसळ डोस चे 3 प्रकार करावे – लागवडी वेळी, बाळ बांधणीवेळी आणि मोठ्या बांधणीवेळी
5. जिवाणूचा वापर फक्त मुळाजवळ करावा. म्हणजे फवारणीमधून वापरू नये.
6. जिवाणू खते वापरल्यानंतर कोणतेही रासायनिक बुरशीनाशक किंवा कीटकनाशक मातीमध्ये मिसळू नये.

Conclusion | सारांश –

चला तर शेतकरी मित्रांनो, मी आशा करतो वरील लेखामध्ये दिलेली सर्व माहिती तुम्हाला समजली आहे. आणि याचा तुम्हाला एकरी 100 टन ऊस उत्पादन घेण्यासाठी नक्की फायदा होईल. दिलेली माहिती तुम्हाला जर आवडली असेल तर हा लेख तुमच्या इतर शेतकरी ग्रुप मध्ये शेयर नक्की करा. भेटूय एका नवीन महितीसह, तूर्तास धन्यवाद…

People also ask | शेतकऱ्यानद्वारे वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न –

1. ऊस तुटून गेल्यावर काय करावे?
ऊस तुटून गेल्यावर सर्व पाचट गोळा करावे व ते एक आड एक सरीमध्ये दाबून घ्यावे. नंतर बुडखे जमिनीलागत छाटुन घ्यावे.

2. उसाला पक्क होण्यासाठी किती महिने लागतात?
उसाला पक्व होण्यासाठी जाती नुसार 8 ते 9 महीने लागतात.

3. उसासाठी कोणते खत चांगले आहे?
ऊस पिकामध्ये चांगल्या वाढीसाठी सेंद्रिय खत, जैविक खत आणि रासायनिक खत यांचा योग्य संयोग साधावा.

4. ऊस कधी खावे?
ऊस हा आरोग्यासाठी खूप चांगला आहे, तुम्ही तो 12 महीने खाऊ शकता.

5. रात्री उसाचा रस पिऊ शकतो का?
रात्री किंवा रात्री जेवताना ते पिणे योग्य नाही . उसाच्या रसामध्ये ‘पोलिकोसॅनॉल’ नावाचे संयुग असते ज्यामुळे निद्रानाश, सूज येणे, डोकेदुखी आणि चक्कर येणे होऊ शकते. यामुळे रक्त पातळ होऊ शकते जे रक्त-कोलेस्टेरॉलच्या पातळीमध्ये हस्तक्षेप करते.

6. उसाचा रस गर्भधारणेसाठी चांगला आहे का?
होय, पहिल्या तिमाहीत उसाचा रस पिणे सुरक्षित आणि पौष्टिक आहे . हे गर्भधारणेसाठी फायदेशीर आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे प्रदान करते.

7. ऊस उत्पादक शेतकऱ्यांना कोणत्या समस्या भेडसावत आहेत?
कमी मार्केट रेट, वाढलेल्या रासायनिक खतांच्या किमती, वाढलेली मंजूरी आणि जमिनीची खालावलेली उत्पादन क्षमता.

8. तुम्ही उसाचे रोप खाऊ शकता का?
नाही, आपण ऊसाची रोपे खाऊ शकत नाही.

9. ऊस खाण्याचे काय फायदे आहेत?
एनर्जी बूस्टर म्हणूव काम करते. कावीळ मध्ये ऊसाचा रस ठरतो उपयुक्त. पचन सुधारते. गर्भवती महिलांसाठी फायदेशीर. अशक्तपणा कमी होण्यात मदत होते आणि हाडे देखील मजबूत होतात.

10. उसासाठी सर्वोत्तम कीटकनाशक कोणते आहे?
ऊस पिकामध्ये किडीच्या प्रकारानुसार कीटकनाशकांचा वापर करावा.

Author | लेखक,
सूर्यकांत कांबळे
मू. पो – इर्ले, तालुका – बार्शी, जिल्हा – सोलापूर.
राज्य – महाराष्ट्र. पिन – 413412